Bánh gai Tứ Trụ là đặc sản không thể thiếu trong bản đồ ẩm thực xứ Thanh. Món bánh dân dã, đậm đà vị quê khiến bất cứ ai thưởng thức cũng gật đầu tấm tắc khen ngon.
Đặc sản bánh gai Thanh Hóa (Ảnh: @phuongmai178)
Ai đã từng một lần du lịch Thanh Hóa, chắc hẳn cũng đã nghe qua đặc sản bánh gai Tứ Trụ. Món bánh nức tiếng xứ Thanh với dư vị ngọt bùi của đậu xanh, dừa nạo, vừng rang, mật mía hòa quyện cùng mùi lá gai đặc trưng đã tạo nên nét riêng cho thức quà quê đặc biệt này.
Bánh gai Tứ Trụ có nguồn gốc từ làng Mía, thuộc địa phận xã Thọ Diên, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa. Ngôi làng này được hình thành cách đây khoảng gần 600 năm, có vị trí thuận lợi, liền kề dòng sông chu màu mỡ trù phú. Tới nay, nghề làm bánh gai ở làng Mía vẫn còn tồn tại, có hơn một nửa hộ dân vẫn còn theo nghề.
Bánh gai Tứ Trụ - món ngon Thanh Hóa không thể chối từ (Ảnh: Sưu tầm)
Theo lời kể của những người dân làng Mía ở Thọ Xuân, trước đây loại bánh gai này được dâng lên tiến vua và chỉ được làm vào những ngày Lễ, Tết, dịp quan trọng. Nhưng về sau này, nhu cầu của người mua ngày càng cao, vì vậy làng nghề sản xuất quanh năm để đáp ứng cho những cơ sở bán đặc sản hoặc phục vụ khách du lịch mua về làm quà.
Tên bánh gai Tứ Trụ xuất phát từ những năm 1940, khi người làng Mía mang bánh gai đi bán ở phố Tứ Trụ (thuộc xã Thọ Diên, huyện Thọ Xuân ngày nay), người mua quen miệng thường gọi là bánh gai Tứ Trụ. Vậy nên từ đó, bánh gai làng Mía mang một cái tên mới và trở thành món đặc sản Thanh Hóa ngon trứ danh, nổi tiếng khắp mọi miền đất nước.
Người dân làng nghề bánh gai Tứ Trụ Thọ Xuân - Thanh Hóa (Ảnh: Báo Thanh Hóa)
>>> Xem thêm khách sạn Thanh Hóa nằm ngay tuyến phố huyết mạch, có phòng ngủ cao cấp đầy đủ tiện nghi, dịch vụ nhà hàng, bar, bể bơi vô cùng sang trọng.
Bánh gai đã không còn quá xa lạ với nhiều người, tuy nhiên món bánh gai Thanh Hóa Tứ Trụ lại mang trong mình một bản sắc riêng, khiến bất cứ du khách nào đặt chân tới đây cũng đều muốn thử một lần.
Hương vị thơm ngon của bánh gai Thanh Hóa (Ảnh: Sưu tầm)
Thành phẩm món bánh gai Tứ Trụ đạt tiêu chuẩn sẽ có hương thơm đặc trưng của lá gai, lá chuối quyện vào nhau. Thưởng thức một miếng bánh, ta sẽ cảm nhận được dư vị thơm bùi của gạo nếp, mật mía, dầu chuối, nhân đậu xanh và đậm đà của thịt ruốc. Bánh gai Tứ Trụ có thể để ở nhiệt độ thường khoảng 1 tuần đối với mùa hè, mùa đông bánh sẽ để được lâu hơn khoảng 10 đến 15 ngày.
Bánh gai Tứ Trụ có thể để ở nhiệt độ thường khoảng 1 tuần đối với mùa hè (Ảnh: Sưu tầm)
Ngày nay, ở làng Mía Thọ Xuân Thanh Hóa, nghề làm bánh gai đã phát triển hơn trước nhờ sự hỗ trợ của máy móc hiện đại. Một ngày, làng nghề có thể cho ra lò khoảng 3.000 chiếc bánh gai, từng khâu làm bánh vẫn được thực hiện theo các công đoạn truyền thống. Chính vì vậy, mỗi chiếc bánh gai vẫn mang một nét độc đáo riêng, tạo nên thương hiệu bánh gai Tứ Trụ có 1-0-2 không giống với bất cứ nơi nào.
>>> Xem ngay đặc sản chả tôm Thanh Hóa, món ăn hấp dẫn với hương vị thơm ngon đặc trưng của tôm biển, bất cứ ai cũng phải thử một lần mỗi dịp tới xứ Thanh.
Chuẩn bị nguyên liệu (Ảnh: Sưu tầm)
Nguyên liệu để làm bánh gai Tứ Trụ khá dễ tìm, tuy nhiên khâu chuẩn bị lại vô cùng tỉ mỉ, kỹ lưỡng. Gạo nếp được lựa chọn để làm bánh phải là nếp cái hoa vàng ngâm với nước vài giờ, sau đó mang đi xay lấy bột mịn. Đậu xanh đãi vỏ sạch, hấp đến khi chín và giã nhỏ. Mật mía được chọn là loại ngon nhất vùng, thịt lợn nạc phải xao thành ruốc, dừa nạo thành sợi, vừng rang thơm. Đặc biệt, thành phần không thể thiếu đó là lá gai, phải là loại vừa tới không được quá non hay quá già.
Chắc hẳn ban đầu, khi mới nhìn thấy chiếc bánh gai nhỏ nhắn, xinh xắn được gói gọn trong những chiếc lá chuối, không ai nghĩ rằng công đoạn làm bánh lại cần phải trải qua rất nhiều khâu, đòi hỏi người đầu bếp phải thực sự tỉ mỉ.
Đầu tiên, lá gai khi hái về sẽ được sơ chế thật sạch sẽ, bỏ hết cuống, tước hết xơ và luộc khoảng 15 phút. Lá gai sau khi luộc đủ thời gian, sẽ được mang đi ủ khoảng 2 ngày rồi giã nhuyễn đến khi thành bột mịn.
Giã bánh gai càng kỹ, vắt bột càng lâu bánh càng ngon (Ảnh: Sưu tầm)
Để có thành phẩm món bánh gai Thanh Hóa thơm ngon thì lớp áo bánh phải chất lượng, quan trọng nhất là công đoạn trộn bột theo tỉ lệ chuẩn xác. Bột gạo nếp và bột lá gai sẽ được trộn với mật mía để làm vỏ bánh. Bột trộn càng kỹ, vắt càng lâu thì bánh sẽ càng dẻo, thơm ngon, đây là bí quyết làm nên hương vị đặc trưng của món bánh gai Tứ Trụ.
Làm nhân bánh (Ảnh: Báo Thanh Hóa)
Sau khi đã chuẩn bị xong vỏ bánh, tiếp theo là tới công đoạn làm nhân. Đỗ xanh sau khi giã nhuyễn sẽ được trộn cùng mật mía, ruốc và dừa nạo. Chuẩn bị xong nhân, bột bánh sẽ được dàn mỏng, đặt nhân vào giữa và bọc kín, rắc một chút vừng rang thơm lên phía bên ngoài, rồi lấy khoảng 6 - 7 lớp lá chuối khô gói lại. Bánh sau khi đã được gói hoàn chỉnh sẽ mang đi hấp cách thủy đến khi chín là có thể thưởng thức.
Công đoạn gói bánh (Ảnh: Báo Thanh Hóa)
Nếu bạn biết cách thưởng thức đúng chuẩn thì món bánh gai Thanh Hóa này lại càng ngon hơn. Để bóc bánh, bạn cần phải tước từng sợi lá chuối thật nhỏ cẩn thận để không bị dính. Ăn tới đâu bóc lá đến đó rồi cảm nhận hương vị, bạn sẽ thực sự rất bất ngờ đó nhé!
Hình ảnh bánh gai Tứ Trụ sau khi mới được ra lò (Ảnh: Sưu tầm)
>>> Xem thêm đặc sản nem chua Thanh Hóa, hướng dẫn cách làm siêu đơn giản nhưng vẫn mang đầy đủ hương vị đặc trưng của xứ Thanh.
Để có thể mua được những chiếc bánh gai chuẩn vị nhất mang về làm quà sau chuyến du lịch Thanh Hóa, bạn hãy ghé qua vùng đất Thọ Xuân, đến các cửa hàng bán đồ đặc sản hoặc cơ sở sản xuất uy tín. Giá của mỗi chiếc bánh gai cũng khá hợp lý, chỉ dao động từ 5.000 - 8.000 VNĐ/chiếc.
Ngoài bánh gai Tứ Trụ, còn rất nhiều món ăn đặc sản mà du khách không nên bỏ qua khi đến xứ Thanh. Bên cạnh lịch trình khám phá nền ẩm thực đặc sắc, bạn cũng có thể kết hợp tham quan các địa điểm du lịch nổi tiếng tại vùng đất địa linh nhân kiệt như: Pù Luông Thanh Hóa, thành nhà Hồ, biển Hải Tiến Thanh Hóa, rừng Cúc Phương,...
